Irakasle-ikertzaileen errektoreordeak apirilean, lanaldi osoko ordezko irakasleak kontratatzeko aukera jasotzen duen akordio-proposamen bat aurkeztu zigun. Proposamenak LABen gutxieneko baldintzak jasotzen ditu, hau da, lanaldi osoko kontratazioak, langile horien soldatari eustea eta hitzarmen kolektiboan ezarritako partzialtasuna murrizteko mekanismoa errespetatzea. Azken alderdi hau hobetzen da akordioan; izan ere, sail batean ez da lanaldi partzialeko ordezko irakasle bat baino gehiago egongo. Hori ekiditeko, departamentuetan behar berriak sortzen direnean irakasle laguntzaile doktore plazak (edo irakasle elkartuen plazak ere irakasguneen kasuan) sortzeko mekanismo bat ezartzen du. Irakasle elkartuen plazen sorreraren jarraipen estua egingo dugu, modu desegokian erabil ez daitezen. LABek ekarpen multzo bat egin zion dokumentuari, gehienak onartuak izan direlarik.

Kapitalismoak mundu mailako krisi ekosoziala eragin du. Bestelako eredu baten alde egiteko unea da, denon bizitzak erdigunean jarriko dituena; enplegua, zaintza lanak eta ondasuna era justuan banatuko dituena.

Alabaina, eredu aldaketa eragotzi eta zanpaketari eusteko xedez, elite ekonomikoek gerra estrategiari eutsi eta olatu erreakzionarioa hauspotu dute. Euskal Herrian militarismoaren, arrazakeriaren edota indarkeria matxistaren eragina nabarmena bada ere, hemen badago eremu sozial, sindikal eta politiko zabala denon eskubideen alde egiteko prest.

2023ko apirilean LAB eta STEILAS sindikatuok, lan kontratudun irakasle-ikertzaileen artean gehiengo sindikala izanik, akordio bat sinatu genuen Errektoretzarekin. Akordioan doktoretza aurreko ikertzaileen soldata bi fasetan hobetzeko konpromisoa hartu zuen EHUko zuzendaritzak. Lehenengo fasean, ikertzaileen soldataren erreferentzia irakasle atxiki-laguntzaile doktoreen lansarien % 95etik % 96,5era igo zen, 2023ko urtarrilaren 1eko eraginarekin. Bigarrenean soldata erreferentzia irakasle atxiki-laguntzaile doktoreen lansarien % 100eraino igotzeko konpromisoa hartu zuen Errektoretzak; beranduenez ere, 2024ko uztailetik aurrerako eraginarekin ordaindu beharko zena. Akordioak aurreikusten zuen, adostasunik egonez gero, hobekuntza ezartzeko data aurreratzeko aukera ere. Aurreko Errektoretzak bigarren konpromisoari muzin egin zion, eta hartutako hitza ez zuen bete inolako negoziaziorik gabe. Pasa den asteko negoziazio mahaian errektoreorde berriak informatu gintuen aukera hori indarrean jarriko duela, hau da, doktoretza aurreko ikertzaileei atzera eraginez ordainduko zaiela hitzartutako balizko hobekuntza, % 3,5ekoa, 2024ko urtarrilaren 1etik. Berri pozgarria da eta erakusten du jarrera aldaketa administrazioan.

Duela gutxi jaso dugu LAB eta STEILAS sindikatuek seiurtekoen inguruan epaitegietan aurkeztutako helegiteari emandako sententzia. Unibasq-eko zuzendariaren 2022ko urtarrilaren 10eko Ebazpenaren bidez, seiurtekoen deialdia deritzona, Unibasq-Euskal Unibertsitate Sistemaren Kalitate Agentziaren Gobernu Kontseiluaren 2021eko irailaren 27ko erabakiaren bidez onartu zen EHUko lan-kontratu iraunkorra duten irakasleen ikerketa-jarduera ebaluatzeko eskabideak aurkezteko prozedura eta epea ezarri ziren. LAB eta STEILAS sindikatuok errekurtsoa jarri genuen, eta eskatu genuen aitor zedila ikerketa egiten duten aldi baterako IRIek ikerketa-jardueraren deialdian parte hartzeko duten eskubidea.

Pasa den asteartean, Administrazioak deituta Plangintza Batzordearen bilera egin zen. Beste gaien artean, 2025eko lanaldiaren egutegi-ordutegiaren gaia landu zen.

Administrazioaren aldetik, 2025eko lanaldia indarrean sartzeko moduan utzi eta herenegun, apirilak 2an, asteazkenean, Gerentziaren Erabakia argitaratu zen. Hori horrela, EHUko LAB-TEKAZEL eremuko iritzia helarazi nahi dizuegu.

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuok Hego Euskal Herriko langileentzako gutxieneko soldata propio bat lortzeko prozesua martxan jarri dugu. Urtarrilaren 8an herri ekimen legegile bana erregistratu genuen Eusko Legebiltzarrean eta Nafarroako Parlamentuan, eta urtarrilaren 14an CONFEBASKieta CENi lanbidearteko akordio bana adosteko eskaera luzatu genien.

Gutxieneko soldata aberastasuna banatzeko eta kohesio sozialerako mekanismoa da, pobreziaren mugaren azpitik dauden pertsona kopurua murrizten du eta legezko lan-baldintzak baino hobeak dituzten sektoreetan soldaten goranzko negoziazioa bultzatzen du. Horregatik behar dugu euskal langileen beharren araberako gutxieneko soldata ezartzea.

LAB sindikatuak deituta, martxoaren 19an elkarretaratzea burutu dugu Eusko Jaurlaritzaren aurrean, EHUk pairatzen duen azpifinantzaketa salatzeko eta Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza sailburuari unibertsitate publikoa indartzeko eskatzeko.

EHUn dauzkagun arazo guztiak oinarri ekonomikoa ez izan arren, konpondu behar diren egoera asko finantzaketarekin lotura handia daukate:

Bederatzi hilabete igaro dira Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza saila sortu zenetik eta sailburua karguan hasi zenetik. EHUrako 2025eko aurrekontuak laster onartuko dira EHUko Gobernu kontseiluan (martxoaren 18ko Gobernu kontseiluan aurkeztuko dira) eta Eusko Jaurlaritzak unibertsitate publikora bideratutako finantzaketa handituko bada ere, ez die erantzungo inolaz ere EHUk dauzkan beharrei. Ez da antzematen borondaterik finantziazioa hurrengo urteetan zehar era nabarian igotzeko. USLOk 2030erako unibertsitate publikoetarako markatzen duen BPGren % 1etik oso urrun mantentzen dute EHUko finantzaketa, helburu horretara heltzeko landu beharreko plana garatu gabe. Are gehiago, sailburuaren hitzetan hautematen da helburu hori ez betetzeko nahasmen interesatua, finantzaketa-igoera horretan Eusko Jaurlaritzak duen erantzukizunari pisua kenduz, alde batetik, eta unibertsitate publikora bideratutako finantzaketa Eusko Jaurlaritzak unibertsitate pribatuetara bideratzen duen finantzaketarekin nahastuz (izan ere, BPGren % 0,6 inguru bideratzen dela esatean, euskal sistema unibertsitarioko unibertsitate guztiak sartu ditu, baina USLOk espresuki adierazten du BPGren % 1a publikoei bakarrik eragiten diela).

Irakasle eta ikertzaile funtzionarioen murrizketa kezkagarriari buruzko CCOOren azken komunikatuak haserre handia piztu du IRIen kolektibo zabal batean, eta unibertsitate-eredu erabat desberdinak ditugula berresten digu. Ohar horren bidez, konparazio bat egiten da irakasle eta ikertzaile lan-kontratudunen eta funtzionarioen artean, eta esplizituki adierazten da lan-kontratudun IRIak kategoria baxuagokoak direla funtzionarioak baino. Erabat onartezina da. Irakasle eta ikertzaileen artean horrelako zatiketak sortzea arriskutsua iruditzen zaigu, eta ehunka langilerekiko errespetu falta. Horrelako adierazpenak klasistak direla iruditzen zaizkigu.

2023ko azaroaren 30ean lehen aldiz egin zen Euskal Herrian zaintza eskubide kolektiboaren aldeko Greba Feminista Orokorra; atzera-bueltarik gabeko urrats bat, Sistema zisheteropatriarkal kapitalista kolonial honetan zaintza krisiari aurre egin genion, eta zaintza sistema publiko komunitario baten alde borroka ziklo bat ireki genuen.

Borroka sindikal eta sozialaren bidez, zaintzen egungo antolamendu soziala eraldatzeko borrokan jarraitzen dugu: euskal zaintza sistema publiko eta komunitarioaren bidean, epe ertaineko erronka horretarantz urratsak ematen jarraitu ahal izateko aliantzak eta konpromisoak garatzen. Horregatik, martxoaren 6an, Greba Feminista Orokorrean egin genuen bezala, kaleak hartuko ditugu Bilbon eta Iruñean, eta patronala zein instituzioak interpelatuko ditugu.

BILBO – 11:00etan Eusko Jaurlaritzatik (Diego Lopez Haroko kale nagusia, 85).

IRUÑEA – 11:00etan CEN-etik (Huarte de San Juan kalea, 3).